I. Dünya Savaşı
1914-1918 yılları arasında yapılan ve tüm dünyayı etkileyen savaş l. Dünya Savaşı olarak adlandırılmaktadır.Savaş o güne kadar görülmemiş bir şiddette olmuş ve tüm dünya unutulmayacak kötü yıllar görmüştür.
I. DÜNYA SAVAŞI (1914–1918)
I. Dünya Savaşı’ndan Önce Osmanlı Devleti’nin Durumu
Osmanlı Devleti 18. yüzyıldan itibaren Avrupa’daki bilim ve teknik alanında yapılan yenilikleri takip edemedi.
Fransız İhtilali’nden sonra yayılan milliyetçilik akımından Osmanlı Devleti olumsuz etkilendi. Osmanlı yönetimindeki milletler ayaklanmaya başladı.
Batılı Devletler, Osmanlı Devleti’nin topraklarını sömürge haline getirmek istediler.
Kapitülasyonlar nedeniyle Osmanlı ekonomisi zor durumdaydı.
Osmanlı Devleti Avrupa devletlerinin açık pazarı haline geldi. Sanayisi gelişemedi.
Osmanlı Devleti, ekonomisini düzeltmek için Avrupa’dan borç para aldı. Borçlarını ödeyemeyince Avrupalı devletler Duyun-u Umumiye (Genel Borçlar İdaresi) yönetimini kurdular
Osmanlı Devleti’nin, içinde bulunduğu kötü durumdan kurtulmak, çöküşü önlemek için ıslahatlar yapıldı.
Tanzimat ve Islahat Fermanları ilan edildi, I. Meşrutiyet ve II. Meşrutiyet ilan edildi.
I. Dünya Savaşı’nın Sebepleri
1. Büyük devletler arasındaki sömürgecilik yarışı. (EN ÖNEMLİ SEBEP)
2. Almanya (1871) ve İtalya’nın (1870) siyasi birliğini tamamlamasından sonra sömürge arayışına girmesi. Fransa ve İngiltere’nin sömürgelerine göz dikmesi.
3. Sömürgecilik yarışının devletlerarası bloklaşmaya yol açması.
4. Rusların Panislavizm politikası ile Boğazları ele geçirerek sıcak denizlere açılmak istemeleri.
5. 1871’de yapılan Almanya-Fransa Savaşı’nda Almanya’nın Fransa’ya ait taş kömürü ve demir yataklarıyla ünlü Alsas-Loren bölgesini ele geçirmesi.
6. Rusların Balkanlardaki Panislavizm politikasının Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nu olumsuz etkilemesi.
7. Rusların Panislavizm haraketlerine karşı Avusturya-Macaristan’ın Pancermenizm politikası.
8. Sırbistan’ın Bosna-Hersek bölgesini almak istemesi.
9. Devletlerin silahlanmaya hız vermeleri, yani aşırı silahlanmaları.
10. Avusturya-Macaristan veliahtının Saraybosna’da bir Sırplı tarafından öldürülmesi
(savaşın bahanesi, görünen sebep).
NOT: I. Dünya Savaşı’nın en önemli sebebi; SÖMÜRGECİLİK’tir.
Panislavizm: Slav uluslarının birliği politikasıdır. Öncülüğünü Rusya çekmektedir.
Pancermenizm: Alman uluslarının birliği politikasıdır. Öncülüğünü Almanya çekmektedir.
Üçlü İtilaf (Anlaşma) Devletleri: İNGİLTERE, FRANSA, RUSYA
Üçlü İttifak (Birleşme) Devletleri: ALMANYA, AVUSTURYA-MACARİSTAN, İTALYA
NOT: I. Dünya Savaşı başlarında İtalya taraf değiştirerek İtilaf Devletleri tarafına geçti. İtilaf Devletleri İtalya’ya Batı Anadolu, İzmir ve çevresini vaat etmişti. İttifak Devletleri İtalya’nın oluşturduğu boşluğu Osmanlı Devleti ve Bulgaristan ile doldurdu. Savaş devam ederken İtilaf Devletleri tarafına Romanya, Sırbistan, Japonya, Brezilya, Yunanistan, Portekiz, Amerika Birleşik Devletleri geçti.
Osmanlı Devleti’nin Savaşa Girme Nedenleri
Osmanlı Devleti’nin kaybettiği toprakları (Mısır, Kars, Ardahan, Batum, Girit ve Kıbrıs Adası) geri almak istemesi (en önemli sebep)
Trablusgarp ve Balkan savaşlarında kaybettiği toprakları geri alma düşüncesi.
İngiliz, Fransız ve Rus sömürgesi altında yaşayan Müslüman milletleri bağımsızlıklarına kavuşturmak istemeleri.
Siyasi yalnızlıktan kurtulmak istemesi.
Borçlardan ve kapitülasyonlardan kurtulma isteği.
Devletin eski gücünü ve itibarını yeniden kazanmak istemesi.
Ekonomik çıkmazdan kurtulmak ve iktidara tam egemen olmak istenmesi.
Osmanlı Devleti’nin Almanya’nın Yanında Savaşa Girmek İstemesinin Sebepleri
Osmanlı Devleti’nin (İttihat ve Terakki Partisi) Almanya’nın savaşı kazanacağına olan inancı.
İttihat ve Terakki Partisi yöneticilerinin (Enver Paşa, Ziya Paşa) Alman hayranlığı.
Osmanlı Devleti ve Almanya arasında gizli bir anlaşmanın yapılması.
İngiltere, Fransa ve Rusya’nın Osmanlılara karşı düşmanca politikalar izlemesi.
Rusya ile aynı tarafta olmanın imkânsızlığı.
Almanya’nın Osmanlı Devleti’ni Kendi Yanında Savaşa İstemesinin Sebepleri
Yeni cepheler açarak ve savaşı daha geniş alanlara yayarak savaşın yükünü hafifletmek istemesi.
Osmanlı Devleti’nin jeopolitik konumundan yararlanmak istemesi.
Osmanlı Devleti’nin dini gücünden (halifenin gücünden) yararlanarak bütün Müslümanları İtilaf Devletlerine karşı kullanmak istemesi.
Rusya’ya Boğazlar yoluyla yardımda bulunulmasını engellemek istemesi.
Osmanlı Devleti’nin insan gücü ve hammadde kaynaklarından yararlanmayı amaçlaması.
Süveyş Kanalı’nın denetimini ele geçirip İngiltere’nin sömürgeleri ile olan bağlantısını kesmek.
Berlin-Bağdat demiryolu hattı ile Musul-Kerkük petrollerinden yararlanmak istemesi.
Savaş sonunda Osmanlı Devleti’nin hammaddelerinden yararlanarak, Osmanlı Devleti’ni pazar haline getirmek istemesi.
Osmanlı Devleti’nin Savaşa Girmesi
Akdeniz’de İngilizlerden kaçan iki Alman gemisi (Goben ve Breslav) Osmanlı Devleti’ne sığındılar. Osmanlı Devleti bu iki gemiyi satın aldığını bildirerek İngilizlere vermeyi reddetti. Gemilerin adları Yavuz ve Midilli olarak değiştirildi. Daha sonra bu iki Alman gemisi mürettebatı Türk kıyafetleri girmiş bir şekilde Karadeniz’e açılarak Rus limanlarını (Odessa ve Sivastopol) bombaladı. Bunun üzerine Rusya Osmanlı Devleti’ne savaş açtı. Böylece Osmanlı Devleti bir oldu-bittiyle savaşa girmiş oldu.
Osmanlı Devleti’nin Savaşa Girmesiyle;
Savaş geniş bir alana yayıldı.
Savaşı süresi 2 yıl uzadı.
Almanya’nın savaştığı cephelerin sayısı azaldı.
Yeni cepheler açıldı, mevcut cepheler genişledi.
İtilaf Devletlerinin özellikle Rusya’nın işi zorlaştı.
